Wiadomo, co to jest ekslibris, ale może nie zdajemy sobie sprawy, jak bardzo stary ma rodowód: za pierwowzór ekslibrisu uważa się gliniane tabliczki z inskrypcjami faraona Amenhotepa III (ok. 1400 r. p.n.e.). Pierwszy znany europejski ekslibris (w dzisiejszym znaczeniu) powstał w Szwabii (Niemcy) w 1470 r. Polska jest na wysokim, trzecim miejscu (po Szwajcarii, a przed Francją, Czechami, Włochami i Anglią). Pierwszy polski ekslibris pochodzi z roku 1516. To heraldyczny (początkowo wszystkie księgoznaki były tego rodzaju) ekslibris biskupa włocławskiego Macieja Drzewickiego herbu Ciołek (1467–1535), absolwenta Akademii Krakowskiej, późniejszego prymasa Polski, kanclerza wielkiego koronnego i dyplomaty.

Na zamku w Malborku od 1963 r. odbywa się Międzynarodowe Biennale Ekslibrisu Współczesnego Malbork — najwyżej ceniona tego typu wystawa-konkurs na świecie. Swoje powstanie zawdzięcza inicjatywie i opiece mistrza diamentowego rytu, artysty grafika Wojciecha Jakubowskiego. Ekslibrisy u nas często tworzą znakomici graficy, profesjonaliści o istotnym dorobku artystycznym w grafice warsztatowej, a wydawany własnym sumptem w latach 1990–97 przez nieobecnego już niestety wśród nas wielkiego kolekcjonera i znawcę tematu, dr. Janusza M. Szymańskiego, ekskluzywny periodyk el był na pewno jednym z najlepszych (a może najlepszym) specjalistycznych wydawnictw tego typu w ogóle.

Ekslibris jako znak własnościowy nakleja się na wewnętrzną stronę przedniej okładki książki, ale jest on też, jako mała artystyczna grafika, obiektem kolekcjonerskim. Konstanty M. Sopoćko pisał:

Zbieranie znaczków jest wyższym pod względem rangi kolekcjonerstwem niż zbieranie etykiet. Zbieranie ekslibrisów, z kolei, ma wyższą rangę od kolekcjonowania znaczków, bo już zahacza o najwyższe zbieractwo: zbieranie dzieł sztuki.

Ten sam, bardzo zasłużony dla ekslibrisu polskiego grafik, podkreślał, że prawdziwy ekslibris powinien być wykonywany tylko jedną ze szlachetnych technik grafiki warsztatowej. On robił to w drzeworycie poprzecznym. Trudno jest nam uznać za pełnoprawne ekslibrisy wszelkie innego rodzaju oznakowania własnościowe w postaci stempli, pieczątek czy nalepek…

JW