AKTUALNOŚCI


HISTORIA


KONTAKT


DEKLARACJA PROGRAMOWA


 

 

We wtorek, 16 lutego 2010 roku odbyła się nasza pierwsza w nowym roku debata.

 

Logika zniszczenia. Konsekwencje działalności Wydziału Urbanistyki BOS dla współczesnej Warszawy

Relacja z debaty

Spotkanie specjalne Forum Obywatelskiego Piękna Architektura dla Warszawy w 65. rocznicę powołania Biura Odbudowy Stolicy. Prezentacja multimedialna, a następnie dyskusja z udziałem varsavianistów:

Jerzego Majewskiego, Tomasza Markiewicza i Janusza Sujeckiego.

Biuro Odbudowy Stolicy (BOS) powstało 14 lutego 1945 r. W tym samym czasie,gdy Wydział Architektury Zabytkowej BOS podjął prace nad odbudową zniszczonych zabytków stolicy, Wydział Urbanistyki tej samej instytucji, kierowany przez Wacława Ostrowskiego, dokonał w latach 1946-1948 zbrodni miastobójstwa: masowych wyburzeń spalonych, lecz nadających się do odbudowy kamienic warszawskich z przełomu XIX i XX wieku. W okresie tym wyburzono setki kamienic, zamieniając obszar pomiędzy ul. Leszno a al. Jerozolimskimi w ogromną pustynię. W późniejszym okresie propaganda przypisywała te zniszczenia hitlerowcom.

Dokonane po 1945 r. masowe wyburzenia nie tylko odebrały tożsamość znacznym obszarom miasta. Przyczyniły się także do zmian w świadomości mieszkańców powojennej Warszawy. Gdy BOS przestało istnieć (w 1948 r. zakończyła się jego likwidacja), czołowi decydenci Biura nadal wywierali destrukcyjny wpływ na kształtowanie stolicy. Do centrum Warszawy wprowadzono wyspowo blokowiska, w historycznym centrum miasta celowo zrywano ciągłość pierzejowej zabudowy, wznosząc obok zwartych, XIX-wiecznych pierzei tandetne bloki ustawiane bokiem do ulicy. Przy pomocy różnorodnych działań propagandowych wpajano społeczeństwu przekonanie, że architektura z przełomu XIX i XX wieku (będąca atrakcją turystyczną europejskich stolic i decydująca o ich wielkomiejskości oraz prestiżu) jest bezwartościowa. Wyburzenia, które nadal obserwujemy w Warszawie (ostatnio - fabryka Braci Łopieńskich przy ul. Hożej 55) mogą się dokonywać między innymi dlatego, że działalność urbanistów wywodzących się z BOS ugruntowała w ciągu dziesięcioleci przekonanie, iż dziedzictwo Warszawy przedwojennej jest szkodliwym anachronizmem, przeżytkiem i nie zasługuje na to, by je chronić. Taką świadomość posiada dziś także wielu inwestorów i pracujących dla nich architektów. Dopóki nie dokona się rzetelne rozliczenie działalności Wydziału Urbanisyki BOS, nie będziemy w stanie skutecznie, na masową skalę, chronić dziedzictwa kulturowego stolicy. To jeden z podstawowych motywów, skłaniających m.in. Zespół Opiekunów Kulturowego Dziedzictwa Warszawy "ZOK" do ciągłego przypominania o działalności Wydziału Urbanistyki BOS i dyskusji nad konsekwencjami zniszczeń miasta oraz propagandowej agresji, skierowanej przeciwko jego pamiątkom, a w konsekwencji - tożsamości.