Kilka słów o jednej fotografii

Na pierwszy rzut oka zwykły sobie landszafcik. Ale kiedy przyjrzymy się bliżej...
Fotografia ta pochodzi z albumu Kommando der Feldbahn Lipno (Berlin 1915). Album ten w całości udostępniony jest na portalu rodziny Szpejankowskich i Szpejenkowskich. Wszyscy zgodnie twierdzą, że zdjęcie zostało zrobione w 1915 roku. Zdjęcie w dosyć dobrej gęstości optycznej można znaleźć w portalu Polska na fotografii , a konkretnie tu. Przy okazji: na zdjęciu w Fotopolska do młyna Herensa w Lubiczu Górnym jest przypisana czwórpolówka z Lubicza Dolnego z okresu II WŚ. Jest to przypisanie zdecydowanie błędne.

Zdjęcie zrobione zostało w obecnym Lubiczu Górnym, w okolicach gdzie teraz zlokalizowano stację benzynową. Pokusiłbym się nawet o hipotezę, że za "statyw" mogła posłużyć stacja polowa Flaskamp. Dziś bez specjalnych zabiegów zdjęcie jest nie do odtworzenia. Góra, na której zrobiono to zdjęcie, została praktycznie obniżona o kilkanaście metrów, częściowo w 1944, kiedy wykopano wąwóz do przeprowadzenia obecnej drogi nr 10, ostatecznie kiedy w okresie po II WŚ na tamtym terenie odbywała się eksploatacja iłów i gliny. No i roślinność wysoka zasłaniająca dziś wiele widocznych na zdjęciu obiektów. Zdjęcie to polecam szczególnie wszystkim pseudoekologom, którzy twierdzą, że dziś w terenach zabudowanych jest o wiele mniej roślinności niż kiedyś.

W kompozycji poniżej zestawione zostały dwa zdjęcia, u góry satelitarne, najnowsze dostępne (Image ©2023 Maxar Technologies w Google Earth), u dołu zdjęcie z 1915. Niektóre ważniejsze obiekty znane co do nazwy własnej czy też funkcji, jaką kiedyś pełniły, zostały ponumerowane i opisane oraz przedstawione poniżej na innych fotografiach.

1

Budynek w Lubiczu Dolnym oznaczony numerem porządkowym 1 przy ulicy Młyńskiej. Występujący na kilku archiwalnych fotografiach (pocztówki), w zależności od funkcji jaką pełnił nazywany:

Gartenrestaurant Krause

Geschäfthaus Krasue

Kaufhaus Gustav Krause

Tu bez nazwy i funkcji, wśród innych obiektów, na skrzyżowaniu Młyńskiej i Dworcowej. Na drugim planie, po prawej stronie obiektu, Młyny Lubickie.

Ten sam obiekt na zdjęciu Google Street View z września 2019 roku.

2

Zakłady Młynarskie HERNES w Lubiczu.

Młyn na mojej ulubionej pocztówce datowanej na okolice 1900 roku. Wersja mniej znana bo zimowo-nocna.

Projekt rozbudowy datowany na 1908 rok.

Zdjęcie wykonane przez żołnierza Wermachtu z kompanii wartowniczej chroniącej mosty drogowy i kolejowy. Zdjęcie z tymczasowego drogowego – 1939 rok.

Jeszcze jedno zdjęcie z żołnierskiego albumu. Jak czytamy na portalu Szpejankowskich/Szpejenkowskich:

„Bezsprzecznie, autorowi zdjęć nie zależało na obiektywnym dokumentowaniu widoków naszych miejscowości, czego dał dowód poprzez wielokrotne fotografowanie nędznych wiejskich zabudowań!”

To fakt. Ale faktem jest również to, że tak nędzne wiejskie zabudowania istniały. Kiedy pierwszy raz zobaczyłem to zdjęcie, zrozumiałem lepiej tytuł artykułu, jaki ukazał się w jednym z katolicko-nacjonalistycznych (i niewątpliwie antysemickich) czasopism, w 1938 roku, po przyłączeniu powiatu lipnowskiego do województwa pomorskiego:

13 km od Torunia zaczyna się POLSKA „B”

Sądząc po zdjęciach poprzedzających i perspektywie tego zdjęcie wykonane gdzieś w okolicach obecnego zbiegu ulic Zdrojowej i Bocznej w Lubiczu, lipnowskim oczywiście. Na drugim planie, po lewej, młyn od strony podwórka.

Kadr z filmu Westpreussen 1944. Ujęcia z młyna rozpoczynają się w połowie dwunastej minuty filmu.

Google Street View 2013 rok

3

Zajazd Marquardt/Liedtke

Pocztówka z początku XX wieku, zajazd opisany jako Zajazd W. Meisler'a należący do Ed(uarda) Marquardt'a

Restauracja z ogrodem Marquardt'a

Od strony ogrodu

Pewnej pięknej, letniej niedzieli...

Sądząc po dorożkach lokal cieszył się niezłym powodzeniem

Z okresu II WŚ

I jeszcze zlepek fragmentów dwóch książek telefonicznych - z roku 1926 i z roku 1939. Informacje tu zawarte wskazują lokalizację zajazdu.

Nebenzollamt - komora celna, później poczta.

Na pocztówce z początku XX wieku.

Z okresu II WŚ

Kadr z filmu Westpreussen 1944. Sierpień 1944.

Google Street View 2012. Zdjęcie najstarsze z dostępnych, na budynku widzimy jeszcze napis POCZTA POLSKA. Na następnym, z 2013 roku, tego napisu już nie ma.

I jeszcze jako ciekawostka - otoczony żółtym prostokątem historyczny reper tabliczkowy umieszczony na budynku między 1926 a 1929 rokiem. Widoczny na tabliczce skrót MRP oznacza Ministerstwo Robót Publicznych. Środek otworu położony jest na wysokości 47,746 m nad poziomem Morza Północnego w Amsterdamie. Poniżej, po prawej bolec z koślawym nad nim napisem to dzieło teraźniejszej geodezji. I reper i napis. Swoją drogą jakim trzeba być debilem, aby zapaskudzić komuś budynek farbą kupioną na bazarze od ruskich. Farby dedykowane dla geodezji (droższe) zamieniają się w pył i giną zazwyczaj po pół roku. Napis pozostał do dziś, a pojawił się razem z pojawieniem się geodetów obsługujących modernizację krajówki w latach 2009-2010. Nie mówię, że to oni, nie mówię...

I jeszcze wspomniana wcześniej mapa...

...na której przedstawiłem wszystkie obiekty i trasy, o których pisałem wcześniej. Kwadrat w lewym górnym rogu otwiera legendę, ikonka w kształcie kwadratu w prawym górnym rogu pozwala otworzyć mapę w nowym, pełnym i, dzięki temu, wygodniejszym oknie.